Υπάρχει μια διάσημη...

 

... φωτογραφία με τον τίτλο «Piss Christ», στην οποία απεικονίζεται ένας σταυρός βουτηγμένος, κατά τα λεγόμενα του καλλιτέχνη, στα ούρα του. Οι συντηρητικοί χριστιανοί, παρ' όλα αυτά, δεν διαδήλωσαν εναντίον της. Η επιτυχημένη παράσταση στο Μπρόντγουεϊ «Το βιβλίο των μορμόνων» διακωμωδεί τα πιστεύω της Εκκλησίας, παρουσιάζοντάς τα ως μαγγανείες. Κανένας μορμόνος δεν έβαλε όμως φωτιά σε θέατρα, σε ένδειξη αντίδρασης. Για ποιον λόγο λοιπόν κομμάτια του ισλαμικού κόσμου βυθίζονται στη βία όταν κάτι ή κάποιος προσβάλλει τον Προφήτη Μωάμεθ; Πρέπει άραγε να περιορίσουμε το δικαίωμα να προσβάλλει κάποιος θρησκείες, όταν οι πιστοί τους δεν το ανέχονται;

Μερικές επισημάνσεις...

... πρώτα. Κατ' αρχάς η τηλεόραση μεγεθύνει (και μπορεί να ενδυναμώσει) τους τρελαμένους φανατικούς. Οι τζιχαντιστές που σκότωσαν στη Λιβύη τον αμερικανό πρεσβευτή Κρις Στίβενς ήταν σαφώς λιγότεροι από τα πλήθη που συνέρρευσαν για να απολογηθούν λίγες μέρες αργότερα. Επίσης, πρέπει να υπενθυμίσουμε πως δεν είναι μόνο οι μουσουλμάνοι, οι οποίοι περιοδικά βγαίνουν εκτός εαυτού, άλλα όλοι μας. Ιδίως στις κοινωνίες με υψηλότερα ποσοστά αμόρφωτων νεαρών ανδρών. Οι αναταραχές, τις περισσότερες φορές τουλάχιστον, προκαλούνται για λόγους δημογραφικούς και όχι για λόγους θρησκευτικούς. Οταν τον 19ο αιώνα οι ΗΠΑ έσφυζαν από αμόρφωτους νεαρούς, οι προτεστάντες εξεγέρθηκαν κατά των καθολικών.

Οι ευαισθησίες...

... των συντηρητικών μουσουλμάνων μάς φαίνονται όμως μερικές φορές υπερβολικές. Είχα καλύψει κάποτε μια είδηση που αφορούσε έναν πακιστανό καθηγητή πανεπιστημίου, ο οποίος φυλακίστηκε και απειλήθηκε με εκτέλεση γιατί είχε εικάσει πως οι γονείς του Μωάμεθ δεν ήταν μουσουλμάνοι. (Πώς θα μπορούσαν να ήταν άλλωστε, αφού το Ισλάμ ξεκίνησε με τις διδασκαλίες του γιου τους.) Θεωρώ πως υπάρχουν διάφορες εξηγήσεις για το φαινόμενο αυτό. Σε αρκετές μουσουλμανικές χώρες, η ελευθερία του λόγου δεν αποτελεί απαραβίαστη αξία. Επιπλέον, αντιλαμβάνονται τη γελοιοποίηση του προφήτη στα πλαίσια μιας γενικότερης προσπάθειας του δυτικού κόσμου να εισβάλει ή και να εξευτελίσει τον ισλαμικό.

Στην πραγματικότητα...

... τα επεισόδια που εκτυλίσσονται αυτή τη στιγμή στον αραβικό κόσμο έχουν να κάνουν περισσότερο με έναν πολιτικό πόλεμο παρά με το προσβλητικό βίντεο. Εξτρεμιστές μουσουλμάνοι, όπως οι σαλαφιστές, θεωρούν πως έχουν αδίκως παραγκωνιστεί και χρησιμοποιούν το βίντεο σαν μια ευκαιρία για να ντροπιάσουν την κυβέρνησή τους και να επανέλθουν στο προσκήνιο. Αυτή είναι μια πολιτική διαμάχη και όχι θρησκευτική. Εμείς είμαστε απλά τα πιόνια... Θα ήταν λάθος όμως να αρχίσουμε να λογοκρίνουμε εμείς τους τρελούς μας. Η ελευθερία τού να είναι κάποιος ανόητος αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμά μας. Οπως έχουν επισημάνει και ηγετικές μορφές του Ισλάμ, θα υπάρχουν πάντα προσβολές προς μια θρησκεία και θα πρέπει οι μουσουλμάνοι να μάθουν να απαξιούν. Οπως δηλώνει ο Νασρ Χαμίντ Αμπου Ζιάντ, ένας από τους κορυφαίους θεολόγους του μουσουλμανικού κόσμου: «Γιατί θα πρέπει να νιώθουμε πως κινδυνεύουμε από το οτιδήποτε; Χιλιάδες βιβλία έχουν γραφτεί εναντίον του Μωάμεθ. Χιλιάδες βιβλία έχουν γραφτεί εναντίον του Ιησού. Αυτά όμως τα βιβλία δεν κατέστρεψαν καμία πίστη». 

 

ΤΑ ΝΕΑ/ THE NEW YORK TIMES ΤΟΥ NICHOLAS D. KRISTOF